piątek, 15 kwietnia 2011

[OFF PLUS CAMERA '11] SALA SAMOBÓJCÓW


Polska, 2011, 115 min.
Reżyseria: Jan Komasa
Dystrybucja: ITI Cinema

Minęło kilka tygodni od premiery i w końcu na spokojnie można przyjrzeć się jedynemu polskiemu filmowi, który nie będąc ani idiotycznie kolorową komedią, ani tanią sensacją, bez wsparcia nazwisk pokroju Szyca czy Więckiewicza zdołał w marcu przyciągnąć do kin ponad pół miliona widzów, przyczyniając się jednocześnie do wznowienia publicznej debaty o wpływie Internetu na życie młodych ludzi.

Nie wiem, czy debiutujący tym obrazem Jan Komasa (reżyser i scenarzysta) widział nienajlepszy belgijski film Ben X (2007) Nika Balthazara, który opowiada w zasadzie tę samą historię (szykanowany przez rówieśników licealista ucieka w świat społeczności online, bijąc się jednocześnie z samobójczymi myślami). Jednak jak by nie było, obraz Komasy idzie dalej w swojej analizie młodzieńczego zagubienia w stechnicyzowanym świecie i jest zwyczajnie obrazem dużo ciekawszym.

Sala samobójców to film niecodzienny jak na nasze warunki przynajmniej z dwóch powodów. Primo: obraz Komasy to w ostatnich latach jeden z niewielu przykładów kina świadomie kierowanego do nastoletniego odbiorcy i do tej młodzieży docierających (przykładów dokładnie trzech: pierwszy to Galerianki Katarzyny Rosłaniec, drugi - Wszystko co kocham Jacka Borucha, w którym grający w Sali samobójców Jakub Gierszał również występuje). Dwudziestodziewięcioletniego reżysera nie dzieli od jego docelowej widowni zbyt duża przepaść, dlatego też operowanie ich językiem nie brzmi u niego fałszywie, a wymyślonej przez niego postaci opływającego luksusem cierpiętnika bliżej do faktycznego obrazu dzisiejszego osiemnastolatka z tzw. dobrego domu, niż tylko jego scenariuszowego wyobrażenia sporządzonego na podstawie wycinków z młodzieżowych gazet i nasłuchu na popularnych czatach. Maturzyści z prywatnej szkoły w Sali samobójców po prostu brzmią i wyglądają autentycznie, co już jest dużym osiągnięciem jak na naszą lokalną normę (wystarczy spojrzeć na obraz młodzieży w jakimkolwiek polskim serialu, żeby zauważyć dużą różnicę).

Druga rzecz to samo wykonanie. Sala samobójców, jak mało który film znad Wisły, cieszy wybijającym się ponad przeciętność profesjonalizmem realizacji, i nie chodzi tu o słynne już sekwencje wirtualnego świata, w którym zamyka się główny bohater wraz z grupą podobnych sobie dołersów; graficznego odwzorowania tej przestrzeni – choć ciekawie pomyślanego – i tak nie da się brać dosłownie, bo nawet dzisiaj trudno by było sobie wyobrazić domowy sprzęt, który udźwignąłby tak bogaty w detale second life. Film sfotografowany (Radosław Ładczuk) i zmontowany (Bartosz Pietras) jest z werwą i stylistyczną konsekwencją, jakich mogłaby mu pozazdrościć niejedna zachodnia wysokobudżetowa produkcja, a zarówno młodzi, jak i zaprawieni już aktorzy, prowadzeni nad wiek dojrzałą ręką Komasy, tworzą zespół grający na zaskakująco wysokim poziomie (brawa szczególnie należą się odtwarzającym niewdzięczne role antypatycznych rodziców Agacie Kuleszy i Krzysztofowi Pieczyńskiemu). Muzyczne wybory gdyńskiego eksperymentatora Michała Jacaszka dobrze oddają buntowniczo-hipsterski stan ducha bohatera, a kolekcja utworów zamieszczonych w filmie zdążyła już stać się hitem wśród emo młodzieży.

Ambitny projekt Komasy - jak każdy debiut - rzecz jasna ma swoje wady. Jak każdy młody wizjoner, reżyser chciał w swoim filmie upchnąć możliwie najwięcej treści na każdym z potencjalnych poziomów odczytania i czasem przyczynia się to do całkiem niepotrzebnego znaczeniowego przesycenia (symboliczne przyrównywanie Dominika do bohatera Hamleta Szekspira jest czystą redundancją). Mało przekonujący jest także sam proces załamywania się obśmiewanego w Internecie głównego bohatera; żaden osiemnastolatek nie poddaje się tak szybko, jak robi to wytykany palcami Dominik – nawet jeżeli nie ma komu powiedzieć o tym, co sprawia, że po nocach bawi się żyletką. A to, że rodzice przez pięć (!) dni nie zauważają, że dziecko nie wychodzi z własnego pokoju, jest kiksem niegodnym dojrzałości reszty tego niecodziennie dobrego filmu.

W ostatnich latach nieczęsto zdarza mi się obcować z filmem rodzimej produkcji, który chciałbym później zobaczyć raz jeszcze (zwykle mam do czynienia z sytuacją, kiedy już przy pierwszym podejściu żałuję straconego czasu i wydanych pieniędzy). Sala samobójców jest napawającym dumą odstępstwem od lokalnej normy – opowiadającym o problemach współczesności, pobudzającym wyobraźnię kinem, do którego chce się wracać, by na nowo rozpoczynać dyskusję o jego wielu dobrych stronach i zaledwie kilku niedociągnięciach.

Pozostaje mieć nadzieję, że jury konkursu filmów polskich na OFF Plus Camera będzie jutro podobnego zdania.


2 x KLAPS! = całkiem dobry film

Źródła: Stopklatka, materiały dystrybutora, Merlin, YouTube

2 komentarze:

  1. Nie zawiodlem sie. Wg mnie to jeden z lepszych polskich filmow, jakie widzialem. Poczulem sie chwile jak ojciec i mialem ochote wytrzaskac po pysku tego wymoczka :)

    OdpowiedzUsuń
  2. Eh, żeby to takie łatwe było...zaawansowanego werteryzmu pasem nie wyleczysz.

    OdpowiedzUsuń