SOMEWHERE. MIĘDZY MIEJSCAMI

(Somewhere)
USA, 2010, 97 min.
Reżyseria: Sofia Copolla
Producent: G. Mac Brown, Roman Coppola, Sofia Copolla
Scenariusz: Sofia Copolla
Zdjęcia: Harris Savides
Muzyka: Phoenix
Montaż: Sarah Flack
Scenograf: Andrea V. Rossotto, Shane Valentino
Kostiumy: Anne Ross
Występują: Stephen Dorff, Chris Pontius, Elle Fanning, Michelle Monaghan i inni
Dystrybucja: Forum Film Poland

FADE IN: Niesprawiedliwa krytyka potrafi jednak nadwyrężyć wiarę artysty we własne siły twórcze. Gdy pięć lat temu na festiwalu w Cannes publika wygwizdywała Marię Antoninę - według piszącego te słowa jeden z najoryginalniejszych filmów historycznych, jakie widziało kino - nikt pewnie nie myślał, jak druzgocący wpływ będzie miało to wydarzenie na dopiero ruszającą z miejsca karierę reżyser Przekleństw niewinności (1999). Planowany sukces Marii Antoniny miał dla hollywoodzkich włodarzy być potwierdzeniem tego, że Sofia Coppola, córka słynnego twórcy trylogii Ojca chrzestnego (1974-90) i Czasu apokalipsy (1979), jest w stanie przyciągnąć do kin szersze niż zazwyczaj grono widzów, wystawną kostiumową produkcją wychodząc poza hermetyczny obręb amatorów kameralnych, słodko-gorzkich historii, które przedstawiła w swoich dwóch poprzednich filmach (drugim, rzecz jasna, było uwielbiane przez wszystkie ówczesne studentki – w tym mnie – Między słowami, z pamiętnymi rolami powracającego wtedy na ekrany Billa Murraya i mało jeszcze znanej Scarlett Johansson).

Pięć lat do przodu i odnajdujemy Sofię Coppolę z reżyserskimi skrzydłami podciętymi krytyczną i frekwencyjną porażką Marii Antoniny (film, co prawda, zarobił ponad 20 milionów dolarów, jednak pewnie nie na taki zysk liczyło studio Columbia, w znacznej części partycypując w czterdziestomilionowym budżecie projektu); Coppolę trwożliwie wycofaną na bezpieczne pozycje kojarzone z jej jak dotąd największym sukcesem zarówno zdaniem widowni, jak i krytyków - Między słowami właśnie.

Powiedzieć, że najnowszy film Coppoli niebezpiecznie przypomina wyżej wspomnianą historię hotelowej przyjaźni chałturzącego amanta i zaniedbywanej młodej żony znanego fotografa, to więcej niż eufemizm. W Somewhere śledzimy kilka dni z życia podchodzącego pod czterdziestkę amerykańskiego aktora (powracający z czeluści kina klasy B Stephen Dorff), który - zamelinowany w hotelu Chateau Marmont, słynnym luksusowym przytułku dla hollywoodzkich gwiazd - czas pomiędzy rolami spędza na niemrawym imprezowaniu z kumplem Sammym (sympatyczny Chris Pontius, lepiej znany jako Party Boy z ekipy Jackass) i pozbawionym entuzjazmu podziwianiu spraszanych do apartamentu striptizerek. Gdy była żona na klika dni podrzuca Johnny’emu ich nastoletnią córkę (naturalnie dziewczęca Elle Fanning), skonfrontowany z entuzjazmem jedenastoletniego dziecka wypalony gwiazdor zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, jak puste stało się jego przepełnione luksusem życie.
Brzmi podobnie? Tematyczne analogie między oba filmami uderzyły w twarz nawet tak mało pojętne ciało, jakim zwykle jest lokalny dystrybutor, i w ten oto sposób film w zeszły piątek wszedł na nasze ekrany pod tytułem wzbogaconym o rozbrajająco celny przyrostek: „Między miejscami”.

Nie zrozummy się źle: Somewhere. Między miejscami w żadnym wypadku nie jest odtwórczym, wymęczonym filmidłem, którego oglądanie przyprawia widza o zapalenie rogówki połączone z atakiem owsików. Na tym etapie Coppola (autorka scenariusza, reżyser i producent w jednej osobie) to pierwszoligowa reżyser i swoją historię potrafi opowiedzieć ciekawie i z charakterystyczną dla niej niewymuszoną subtelnością (historię swoją także dlatego, że poniekąd przywołuje tutaj własne doświadczenia z dzieciństwa, kiedy to uczestniczyła w gwiazdorskiej codzienności tak własnego ojca, jak i swojego kuzyna – Nicolasa Cage’a). Nic po tym, kiedy cały potencjał opowieści i warsztatowy profesjonalizm, z jakim historia zostaje podana (jak zwykle u Coppoli: idealnie dobrana muzyka, tutaj w selekcji lidera zespołu Phoenix, i takie też nieinwazyjne zdjęcia Harrisa Daviesa) przyćmiewa bolesna wtórność filmu względem poprzednich dokonań reżyser. W Somewhere. Między miejscami jest nawet scena żywcem wyjęta z jego tokijskiego odpowiednika sprzed ośmiu lat: oglądanie przez bohatera amerykańskiej produkcji zdubbingowanej na potrzeby lokalnego rynku – tam: japońskiego, tu: włoskiego. Gdyby chociaż ta sama figura była zastosowana, by osiągnąć inne cele, ale niestety - w obu przypadkach chodzi o lekko komiczne podkreślenie wyobcowania postaci, która zmuszona jest przebywać z dala od domu.

Samotność długodystansowca: Johnny Marco (Stephen Dorff) kontempluje uwłaczające aspekty zawodu aktora

Całej sytuacji nie pomaga fakt, że Somewhere. Między miejscami miejscami (wow, muszę w końcu nauczyć się lepiej pisać) ogląda się jak film chorobliwie ostrożnego człowieka, który - z obawy przed ewentualną krytyką - z premedytacją mówi do nas na tyle oględnie, by nie można było pod jego adresem wystosować konkretnych zarzutów. Dlatego też potencjalną głębię wywodu każe się nam wyczytywać z ekranowych niedopowiedzeń, drobnych gestów, i symbolicznych ujęć (jak chociażby to, które film otwiera). Niestety, w XXI w. nikt na takie zabiegi już się nie nabiera, i koniec końców wychodzi z tego trochę taki Antonioni dla ubogich.

Nie grzesząc twórczą odwagą, Sofia Coppola asekuracyjnie wróciła na stare filmowe śmiecie, a świat – co gorsza – ją jeszcze za to nagrodził. Nie tak wspiera się rozwój talentu.

(3 x KLAPS! = przeciętny film)

FADE OUT: Dla przypomnienia:



Źródła:  materiały dystrybutora, BBC, Wikipedia, YouTube, USA Today, Box Office Mojo